Tế bào chết sinh ra từ đâu, tác hại và cách hạn chế tế bào chết

Tế bào chết sinh ra từ đâu, tác hại và cách hạn chế tế bào chết

Tế bào là đơn vị cơ bản của sự sống, nhưng không phải tất cả các tế bào đều sống mãi. Trong quá trình phát triển, duy trì và tái tạo của các sinh vật đa bào, có nhiều tế bào phải chết để nhường chỗ cho các tế bào mới. Tuy nhiên, sự chết của tế bào không phải lúc nào cũng là điều có lợi, mà có thể gây ra nhiều hậu quả xấu cho sức khỏe và tuổi thọ của sinh vật.

Tế bào chết sinh ra từ đâu

Có hai loại chính của sự chết tế bào là hoại tử và chết theo quá trình tự nhiên. 

- Hoại tử là sự chết của tế bào do các yếu tố bên ngoài gây ra, như nhiễm trùng, viêm, thiếu oxy, nhiệt độ cao, áp suất cao, độc tố… Khi tế bào hoại tử, màng tế bào bị phá vỡ và các thành phần bên trong tế bào tràn ra ngoài, gây ra sự viêm nhiễm và tổn thương cho các mô xung quanh. Hoại tử thường xảy ra ở các tình huống cấp tính và khẩn cấp, khiến cho cơ thể không kịp phản ứng và điều chỉnh.

- Chết theo quá trình tự nhiên là sự chết của tế bào do các yếu tố bên trong gây ra, như gen, hormone, enzyme… Khi tế bào chết theo quá trình tự nhiên, màng tế bào vẫn nguyên vẹn và các thành phần bên trong tế bào được phân hủy một cách có tổ chức. Tế bào chết theo quá trình tự nhiên không gây ra sự viêm nhiễm hay tổn thương cho các mô xung quanh. Chết theo quá trình tự nhiên thường xảy ra ở các tình huống dài hạn và ổn định, khiến cho cơ thể có thể điều tiết và cân bằng.

Cơ chế hình thành tế bào chết

Trong quá trình chết theo quá trình tự nhiên, có hai kiểu phổ biến là tự hủy (apoptosis) và tự thực (autophagy). 

- Tự hủy là sự chết của tế bào do các enzyme caspase kích hoạt và cắt nhỏ các thành phần của tế bào. Tế bào tự hủy co lại, nhân tế bào giãn nở và phân mảnh, DNA trong nhiễm sắc thể bị xắt nhỏ. Sau đó, tế bào tự hủy được phân rã thành các tiểu thể và được tiêu hóa bởi các thực bào xung quanh. Tự hủy có vai trò quan trọng trong việc loại bỏ các tế bào lỗi thời, hư hỏng hay nguy hiểm cho cơ thể.

- Tự thực là sự chết của tế bào do các không gian màng lồi vào trong và hình thành các không bào tiêu hóa. Các không bào tiêu hóa chứa các bào quan và các thành phần của tế bào. Sau đó, các không bào tiêu hóa được hợp nhất với các tiểu thể tiêu hóa và được phân giải bởi các enzyme. Tự thực có vai trò quan trọng trong việc tái chế và tái sử dụng các nguyên liệu của tế bào.

Tác hại của tế bào chết

Tuy sự chết của tế bào là một quá trình tự nhiên và cần thiết, nhưng nếu xảy ra quá nhiều hoặc quá ít, sẽ gây ra nhiều tác hại cho cơ thể.

• Khi tế bào chết quá nhiều, sẽ gây ra sự teo cơ, suy giảm chức năng và lão hóa của các mô và cơ quan. Ví dụ, khi tế bào thần kinh chết quá nhiều, sẽ gây ra các bệnh như Alzheimer, Parkinson, đột quỵ… Khi tế bào miễn dịch chết quá nhiều, sẽ gây ra các bệnh như AIDS, ung thư, viêm khớp… Khi tế bào gan chết quá nhiều, sẽ gây ra các bệnh như xơ gan, viêm gan, men gan cao…
• Khi tế bào chết quá ít, sẽ gây ra sự sinh sôi nảy nở và uốn ván của các tế bào. Ví dụ, khi tế bào da chết quá ít, sẽ gây ra các bệnh như mụn trứng cá, viêm da, ung thư da… Khi tế bào máu chết quá ít, sẽ gây ra các bệnh như thiếu máu, đông máu, ung thư máu… Khi tế bào nội tiết chết quá ít, sẽ gây ra các bệnh như tiểu đường, rối loạn nội tiết, ung thư nội tiết…

Cách hạn chế tế bào chết

Để hạn chế tác hại của tế bào chết, cần phải duy trì một cân bằng giữa sự sinh sản và sự chết của tế bào. Có một số cách để làm điều này như sau:

• Ăn uống lành mạnh và cân đối. Nên ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc và thực phẩm giàu protein. Tránh ăn nhiều đường, mỡ và thực phẩm có chất bảo quản. Uống đủ nước và tránh uống rượu và thuốc lá.
• Tập thể dục thường xuyên và vừa phải. Nên tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày và lựa chọn những hoạt động phù hợp với khả năng của mình. Tránh tập thể dục quá sức hoặc không tập thể dục.
• Nghỉ ngơi đầy đủ và giảm căng thẳng. Nên ngủ ít nhất 7-8 tiếng mỗi đêm và có một lịch trình ngủ nghỉ ổn định. Tránh làm việc quá khuya hoặc thiếu ngủ. Tìm những cách để giải tỏa căng thẳng như thiền, yoga, nghe nhạc hay làm những việc mình yêu thích.
• Chăm sóc da đúng cách, bao gồm làm sạch da, dưỡng ẩm da và bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời. Bạn nên rửa mặt hai lần một ngày với sữa rửa mặt phù hợp với loại da của bạn, sử dụng kem dưỡng ẩm và kem chống nắng hàng ngày. Bạn cũng nên uống đủ nước và ăn nhiều rau quả để cung cấp độ ẩm và vitamin cho da.
• Tránh các yếu tố gây hại cho da như nhiệt độ cao, khói bụi, ô nhiễm, stress, thiếu ngủ… Những yếu tố này có thể làm giảm khả năng tái tạo và phục hồi của da, gây ra sự mất độ ẩm và lão hóa của da. Bạn nên giữ cho da luôn khô ráo và sạch sẽ, tránh làm việc quá sức hoặc thiếu ngủ, tìm những cách để giải tỏa căng thẳng như thiền, yoga, nghe nhạc hay làm những việc mình yêu thích.

Bạn nên tẩy tế bào chết cho da một cách đều đặn, nhưng không quá thường xuyên. Bạn có thể sử dụng các sản phẩm tẩy tế bào chết có sẵn trên thị trường hoặc tự làm các công thức tẩy tế bào chết từ nguyên liệu thiên nhiên như muối, đường, cafe, chanh, mật ong… Bạn nên massage nhẹ nhàng lên da ướt trong khoảng 5 phút, sau đó rửa sạch lại với nước ấm. Tần suất tẩy tế bào chết cho da phụ thuộc vào độ nhạy cảm và độ dày của lớp sừng của da, nhưng không nên quá hai lần một tuần.

Để biết thêm thông tin về sản phẩm tẩy tế bào chết, bạn có thể tham khảo tại đây

LANSTORE